Erfenis

Vraag bij kleine hulp aan de nabestaandenhelpdesk van je bank (die is gratis) of bij de Notaristelefoon (0900-3469393, € 0,80 per minuut).

Hulp is soms beter

Als er een langstlevende is overleden en/of een huis geërfd is, als er véél erfgenamen zijn, als de overledene een bedrijf had of als er al frictie is in de familie (dus onder de erfgenamen) is het waarschijnlijk juist besparend om hulp in te schakelen. Deskundige hulp kan dan onnodige erfbelasting voorkomen en mogelijk een kostbare juridische strijd. Zie www.nabestaandenontzorgen.nl tel
036-7200918

Je bent niet verplicht een erfenis te aanvaarden. Er zijn drie mogelijkheden:

1. De erfenis verwerpen
2. De erfenis zuiver aanvaarden
3. De erfenis beneficiair aanvaarden.

Let op: de keuze van de manier van aanvaarden kan niet meer aangepast worden, tenzij er nieuwe feiten naar voren komen die de erfgenaam in een nadeligere positieblijken te plaatsen.

1. Erfenis verwerpen
Je kunt een erfenis weigeren, ofwel verwerpen. Je bent dan niet verantwoordelijk voor de nalatenschap en niet betrokken bij de afwikkeling ervan. Je krijgt niets, maar bent ook niet aansprakelijk voor schulden.

2. Erfenis zuiver aanvaarden
Als je een erfenis zuiver aanvaardt, krijg je al het geld, de goederen en de schulden van de overledene. Als blijkt dat er schulden waren dan moet je die overnemen en met eigen geld aflossen.

Let op: Bepaalde handelingen leiden misschien onbedoeld tot het zuiver aanvaarden:

• Bij de bank tekenen voor het vrijgeven van de rekening.
• Met andere erfgenamen de erfenis verdelen.
• Iemand een volmacht verstrekken de erfenis af te wikkelen.
• Het huis van de overledene verkopen.
• Het meenemen uit het huis van de overledene van spullen van waarde, behalve als de spullen zijn geïnventariseerd, op een lijst gezet en beschikbaar blijven.

Deze handelingen zorgen niet voor zuiver aanvaarden:

• Inventariseren en beschrijven van de boedel.
• Het meenemen van spullen van waarde naar een veiliger plek of opslag, als ze beschreven zijn en beschikbaar blijven.
• Het meenemen van dingen die geen economische waarde hebben (bijvoorbeeld fotoalbum) of naar de kringloopwinkel brengen. Om ruzie te voorkomen is overleg en eventueel taxatie aan te raden.
• De verkoop van beperkt houdbare spullen, indien de opbrengst beschikbaar blijft.

Tip: Maak foto’s van alle kamers en kasten voordat je een woning gaat opruimen of ontruimen. Maak ook foto’s van dingen die je wilt wegbrengen of weggooien.

3. Erfenis beneficiair aanvaarden
Als je de erfenis beneficiair aanvaardt, ben je niet aansprakelijk als er schulden blijken te zijn. Ook niet als je eigen geld hebt. Je mag niets van de bezittingen (van waarde) meenemen (zie hierboven), noch van de rekening gebruik maken totdat zeker is dat alle schulden zijn betaald. Minderjarigen moeten een erfenis altijd beneficiair aanvaarden.

Na een overlijden mogen schuldeisers zich niet direct bij de erfgenamen melden. Ze moeten daarmee 3 maanden wachten. Zo kan de erfgenaam de tijd nemen voor de keuze de erfenis al dan niet te aanvaarden. Na drie maanden kunnen schuldeisers je dwingen om een keuze te maken. Wie beneficiair wil aanvaarden of verwerpen moet een verklaring afleggen bij de rechtbank. Vraag bij twijfel advies aan een notaris.

De beste volgorde van zaken afhandelen is:

1.       De rekening van de uitvaart. Dit wordt genoemd bij de erfenis omdat de opdrachtgever van de uitvaart verantwoordelijk is voor het betalen van de uitvaartrekening. Je moet uitzoeken of je de uitvaartrekening kan betalen van de rekening van de overledene, waardoor het te erven bedrag lager wordt.

2.       Maak een globale inschatting van de omvang van de boedel (alle bezittingen, tegoeden en schulden) van de overledene. Had de overledene meer schulden dan bezittingen, dan is de boedel negatief en moet je de erfenis beneficiair aanvaarden. Bij twijfel ook beneficiair.
Let hierbij ook op belastingschulden en toeslagen.

3.       Beslissen of jullie de erfenis aanvaarden, verwerpen of beneficiair aanvaarden.

4.       Bepalen wie bevoegd is tot wat: is er een executeur? Zo niet: kies een persoon die de geldzaken gaat afhandelen. Iemand van buiten (notaris, register executeur) of één van de erfgenamen.

5.       Afwikkelen van lopende zaken, zoals contracten en abonnementen opzeggen, maar ook rekeningen betalen die binnenkomen en gericht zijn aan de overledene. Deze rekeningen wel altijd goed controleren.

6.       Vaststellen van de boedel (boedelbeschrijving maken), dus op schrift zetten welke tegoeden, spullen en schulden er precies zijn, en wat er overblijft. In deze fase moeten zeer waardevolle zaken, zoals huizen, getaxeerd worden in overleg met alle erfgenamen. Overleg moet dan ook gaan over wie taxeert.

7.       Vaststellen erfdelen per erfgenaam.

8.       Aangifte erfbelasting.

9.       Indien nodig te gelde maken van de nalatenschap.

10.   Kwijting en decharge voor de executeur.

11.   Uitbetaling erfdelen kan pas nadat al deze stappen zijn doorlopen. Dit kan, zeker als er ook een huis verkocht moet worden, al met al wel een jaar duren.

Zoek uit of er een testament is. Je kunt zelf gratis schriftelijk informeren bij het Centraal Testamenten register of er een testament is. Of je kunt een notaris inschakelen, maar daar zijn dan wel kosten aan verbonden.

Geen testament
Heeft de overledene geen testament opgesteld? Dan verloopt de erfenis volgens het wettelijk erfrecht. Dat betekent dat eerst de echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen erven.

Regels erfrecht
Het erfrecht kent regels over wie de erfgenamen zijn. Dit heet versterferfrecht en is geldig als iemand geen testament heeft gemaakt. Er kan van die regels worden afgeweken in een testament. Dan heet het testamentair erfrecht.

De vaste regels van versterferfrecht zijn:

• Als de overledene was getrouwd en geen kinderen heeft, is de echtgenoot de enige erfgenaam.
• Was hij/zij niet getrouwd en heeft wel kinderen dan zijn de kinderen de erfgenamen. Zij erven ieder een gelijk deel.
• Had de overledene echtgenoot en kinderen, dan erft de echtgenoot samen met de kinderen, ieder een gelijk deel. De kinderen krijgen de erfenis pas als beide echtgenoten zijn overleden.
• Was de overledene niet getrouwd en heeft geen kinderen, dan erven de ouders en (half)broers en (half)zussen. Zijn broer of zus al eerder overleden, dan komen diens kinderen daarvoor in de plaats.

NB: Huwelijk en geregistreerd partnerschap zijn gelijk in erfrecht.

Ook de positie van een kind uit een geregistreerd partnerschap is in het erfrecht gelijk aan de positie van een kind uit een huwelijk.